LITOLOGICZNE UWARUNKOWANIA ZALEGANIA PIERWSZEGO POZIOMU WÓD GRUNTOWYCH W OKOLICACH WSI HAĆKI NA RÓWNINIE BIELSKIEJ
1
Katedra Ochrony i Kształtowania Środowiska, Politechnika Białostocka, ul. Wiejska 45A, 15-351 Białystok
Data publikacji: 01-05-2016
Inż. Ekolog. 2016; 47:10-18
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Celem badań było rozpoznanie litologicznych warunków występowania pierwszego poziomu wód gruntowych w rejonie wsi Haćki na Równinie Bielskiej. W trakcie badań wykonano pomiary poziomu wody w studniach kopanych, sondowania świdrem ręcznym do głębokości 5 m, pobrano próbki utworów wodonośnych i zbadano ich uziarnienie. W oparciu o wyniki analiz uziarnienia obliczono współczynnik filtracji. W budowie geologicznej obszaru dominują utwory pyłowe różnego pochodzenia. Takie wykształcenie utworów bezpośrednio wpływa na warunki filtracji i głębokość zwierciadła wód. W pobliżu wsi Haćki na Równinie Bielskiej wody gruntowe zalegają na głębokości od kilkudziesięciu centymetrów do 2 m w obniżeniach terenowych i maksymalnie nieco ponad 5 m na powierzchniach wyżej położonych. Na wzniesieniach stwierdzono obecność wód zawieszonych, zaobserwowano okresowe wysięki u podnóży wzniesień i skarp i jedno okresowe źródło. Utwory wodonośne stanowią piaski średnioziarniste, piaski drobnoziarniste i piaski drobnoziarniste zaglinione lub z pyłem. Skutkiem tego współczynnik filtracji ma niskie i bardzo niskie wartości. Zawierają się one w przedziale od poniżej 0,001 m·d-1 do 3,8 m·d-1. Powszechna obecność utworów pyłowych na badanym obszarze wpływa na ograniczoną wydajność pierwszego poziomu wód gruntowych.
REFERENCJE (22)
1.
Banaszuk H., Banaszuk P., Kondratiuk P., 1996. Gleby na terenie prehistorycznej osady w Haćkach w okolicach Bielska Podlaskiego. Roczniki Gleboznawcze 47(1/2), 113–122.
2.
Banaszuk P., Kondratiuk P., 2005. Przekształcenia rzeźby i rozwój gleb w obniżeniu wokół „Góry Zamkowej”. [W:] J.B. Faliński, A. Ber, Z. Kobyliński, A.J. Kwiatkowska-Falińska (red.) Haćki zespół przyrodniczo-archeologiczny na Równinie Bielskiej. Białowieska Stacja Geobotaniczna Uniwersytetu Warszawskiego. Białowieża, 75–80.
3.
Ber A., 2005. Warunki geologiczne i geomorfologiczne powstania zespołu kemów w Haćkach. [w:] J.B. Faliński, A. Ber, Z. Kobyliński, A.J. Kwiatkowska-Falińska (red.) Haćki zespół przyrodniczo-archeologiczny na Równinie Bielskiej. Białowieska Stacja Geobotaniczna Uniwersytetu Warszawskiego. Białowieża, 9–29.
4.
Brud S., Kmieciak M., 2006. Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50 000, Arkusz Bielsk Podlaski. Państwowy Instytut Geologiczny. Warszawa, 7–30.
5.
Kondratiuk P., 1995. Zmiany w rzeźbie okolic Haciek powstałe w wyniku prehistorycznego i nowożytnego osadnictwa. [W:] Człowiek a środowisko. Referaty i postery 44 Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geograficznego. Toruń, 58–61.
6.
Lipiński J., 2003. Zależność współczynnika filtracji w glebach wytworzonych z utworów pyłowych od ich fizycznych właściwości. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie T. 3 z. 1 (7), 205–213.
7.
Michalak J., 1989. Odpływ podziemny. [W:] U. Soczyńska (red.) Warunki hydrologiczne. Fizycznogeograficzne podstawy modelowania. PWN Warszawa, 222–246.
8.
Micun K., 2014a. Budowa geologiczna okolic wsi Haćki na Równinie Bielskiej. [W:] D. Wołkowycki (red.) Przyroda okolic wsi Haćki na Równinie Bielskiej. Białystok, 33–61.
9.
Micun K., 2014b. Warunki hydrologiczne okolic wsi Haćki. [W:] D. Wołkowycki (red.) Przyroda okolic wsi Haćki na Równinie Bielskiej. Białystok, 61–71.
10.
Micun K., 2015. Analiza procesów i przekształceń dolin denudacyjnych Równiny Bielskiej. Inż. Ekol. 43, 80–87.
11.
Mioduszewski W., 1990. Ochrona i kształtowanie zasobów wodnych w krajobrazie rolniczym. Wydaw. IMUZ, Falenty, 1–126.
12.
Mioduszewski W., 2006. Woda na obszarach wiejskich. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie T. 6 z. 1 (16), 277–295.
13.
Mojski J., 1972. Nizina Podlaska. [W:] Geomorfologia Polski. T.2 (red. R. Galon). Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 318–373.
14.
Mojski J.E., Nowicki A., 1961. Kemy okolic Bielska Podlaskiego. Kwart. Geol. 5(4), 950–951.
15.
Mycielska-Dowgiałło E., 1995. Wybrane cechy teksturalne osadów i ich wartość interpretacyjna. [W:] E. Mycielska-Dowgiałło, J. Rutkowski (red) Badania osadów czwartorzędowych. Wybrane metody i interpretacja wyników. UW Wydz. Geogr. i St. Region. Warszawa, 29–105.
16.
Ostrowska A., Gawliński S., Szczubiałka Z., 1991. Metody analizy i oceny właściwości gleb i roślin. Dział Wydawnictw IOŚ, Warszawa, 334.
17.
Pazdro Z., 1983. Hydrogeologia ogólna. Wyd. 3. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 354–467.
18.
Terpiłowski S., 2008. Kemy jako wskaźnik deglacjacji Niziny Podlaskiej podczas zlodowacenia Warty. Wydaw. UMCS, Lublin, 1–101.
19.
Twardowski K., Drożdżak R., 2006. Pośrednie metody oceny właściwości filtracyjnych gruntów. Wiertnictwo Nafta Gaz 23/1, 477–486.
20.
Twardowski K., Drożdżak R., 2010. Badanie poprawności wybranych wzorów empirycznych do oceny współczynnika filtracji gruntów. Wiertnictwo Nafta Gaz 27/4, 681–690.
21.
Twardowski K., Drożdżak R., Glazor A., 2006. Analiza porównawcza pośrednich metod oceny współczynnika filtracji gruntów. Wiertnictwo Nafta Gaz 23/2, 687–697.
Udostępnij
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
