Powstrzymanie nadmiernej eksploatacji zasobów nieodnawialnych, ale w pewnym stopniu i tych odnawialnych, stanowi ogromne wyzwanie w kontekście zachowania ich dla przyszłych pokoleń. Problem retardacji zasobów przyrodniczych powinien być rozpatrywany w aspekcie: zasobów ożywionych, zasobów nieożywionych (w tym racjonalnej eksploatacji surowców mineralnych i zasobów wodnych), ograniczenia emisji szkodliwych substancji do środowiska, nadmiernej produkcji i składowania odpadów oraz zahamowania degradacji przestrzeni. Jednocześnie zakres korzystania z zasobów przyrody i ich ochrony regulują odpowiednie akty prawne oraz zapisy w dokumentach strategiczno-planistycznych. Ujęcie problemów retardacji na etapie programowania i planowania pozwala podejmować właściwe decyzje w procesie zarządzania środowiskiem na różnych poziomach podziału terytorialnego kraju. Do badań wybrano obszar południowo-wschodniej Polski. Region charakteryzuje się ogromnym zróżnicowaniem środowiska przyrodniczego, którego zasoby od wieków były intensywnie wykorzystywane i przekształcane. Prace szczegółowe prowadzono w wybranych, zróżnicowanych funkcjonalnie powiatach i gminach województwa lubelskiego, podkarpackiego i świętokrzyskiego. Analizowano, w jakim stopniu retardacja przekształcenia zasobów przyrodniczych jest uwzględniana i przedstawiana w dokumentach strategicznych.